ΓΕΝΙΚΑ


                                                           Ο Υμηττός, από την Αθήνα

O Υμηττός είναι το αγαπημένο βουνό της Αθήνας. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της. Δεν είναι πολύ ψηλό βουνό, καθώς η ψηλότερη κορυφή του είναι 1026 μ.
Χωρίζεται σε δύο τμήματα: το βόρειο που οι αρχαίοι ονόμαζαν Μέγα Υμηττό και το νότιο που τον έλεγαν Ελάσσονα ή Ανυδρον Υμηττό.
Επειδή από την μία του πλευρά βρίσκεται η Αθήνα, γνωστή από την αρχαιότητα για την ανάπτυξη των γραμμάτων, και από την άλλη του πλευρά βρίσκεται ο κάμπος των Μεσογείων, όπου από την αρχαιότητα καλλιεργούσαν αμπέλια για κρασί, έλεγε παλαιότερα ο Δημήτριος Καμπούρογλου (λογοτέχνης και ακαδημαϊκός, 1852-1942) και έμεινε ως χαριτολόγημα, πως ο Υμηττός χωρίζει την Αττική στα δύο: από τη μια είναι ο τόπος του πνεύματος και απ' την άλλη ο τόπος του οινοπνεύματος!
Είναι το βουνό που οι ακτίνες του πρωινού και του απογευματινού ήλιου του δίνουν ένα χρώμα μενεξεδί, γι' αυτό και η Αθήνα ονομαζόταν από παλιά, από τους κατοίκους των γύρω χωριών μεναξεδένια πολιτεία ("Μενεξεδιά Πολιτεία" ήταν και ένα μυθιστόρημα του συγγραφέα Άγγελου Τερζάκη, με φόντο την προπολεμική Αθήνα). Ιοστεφές άστυ, την ονόμαζαν, για τον ίδιο λόγο, και οι αρχαίοι.


Ο Υμηττός, από την Πεντέλη

Κατά την αρχαιότητα υπήρχαν ρωμαϊκά λατομεία εξόρυξης μαρμάρου (στην θέση Κακόρεμα και στην περιοχή του Καρέα) τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή μνημείων.

Σήμερα υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και σπουδαία βυζαντινά μοναστήρια, όπως η μονή της Καισαριανής, η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, η μονή του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού κ.ά. (βλ. παρακάτω: Τα μοναστήρια του Υμηττού).

Στην νότια άκρη του, στην περιοχή της Βάρης σχηματίζει ένα μικρό ακρωτήριο, τον Ζωστήρα όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, επειδή εκεί, σύμφωνα με την μυθολογία, η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, πέταξε την ζώνη που της έσφιγγε την κοιλιά, όταν ήρθε η ώρα να γεννήσει τα θεϊκά της παιδιά στην Δήλο.


                      ναός του Ζωστήρα

Το δυτικό σημείο του βουνού (οι πλαγιές προς την πλευρά της Αθήνας) ήταν πολύ ευνοϊκό για να ζήσει ο πρώτος άνθρωπος. Οι Προέλληνες, από τους πρώτους κατοίκους του, είχαν εγκατασταθεί στις πλαγιές του και πιθανόν αυτοί του έδωσαν και το όνομα Υμηττός. Στην αρχαϊκή περίοδο, όταν η Αθήνα ήταν ανεπτυγμένη, ο Υμηττός είχε αρκετούς ναούς, αγάλματα και βωμούς, όπως το άγαλμα του Υμηττίου Διός και οι βωμοί του Απόλλωνος Προοψίου και του Ομβρίου Διός. Ο Προόψιος Απόλλων ειδοποιούσε για τον ερχομό της μέρας (ο ήλιος στην Αθήνα ανατέλλει από τον Υμηττό) ενώ ο Όμβριος Ζευς ειδοποιούσε για τον ερχομό της βροχής που ευνοούσε τις καλλιέργειες των κατοίκων. Γι' αυτό και τον Υμηττό τον χρησιμοποιούσαν, από τα αρχαία χρόνια ακόμα, οι Αθηναίοι και ως μετεωρολογικό βαρόμετρο. Οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής προέβλεπαν τον καιρό παρατηρώντας την κορυφή του βουνού, αν έχει σύννεφα ή όχι. Τρόπος αλάνθαστος για την εποχή εκείνη, αλλά και για την σημερινή, μια που το ίδιο κάνουν και οι σημερινοί Αθηναίοι (όσοι τουλάχιστον έχουν θέα προς το βουνό): Όταν στην κορυφή του βουνού μαζεύονται σύννεφα, είναι σημάδι πως έρχεται βροχή.
Το αρχαίο επικοινωνιακό δίκτυο των φρυκτωριών φαίνεται πως ήταν εγκαταστημένο και στην κορυφή του Υμηττού. (Οι φρυκτωρίες ήταν ένα σύστημα φωτεινών σημάτων με τη βοήθεια αναμμένων δαυλών που ήταν εγκατεστημένοι στις κορυφές βουνών σε όλη την Ελλάδα και ειδοποιούσαν τους Έλληνες για διάφορα γεγονότα - κάτι σαν αρχαία τηλεφωνία δηλαδή!)

     αρχαία φρυκτωρία, κοντά
         στην μονή Αστερίου

Οι αρχαίοι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Υμηττό ιερό όρος, εκτός των άλλων και για τις θεραπευτικές - όπως έλεγαν - πηγές του. Έτσι, εκτός από τους βωμούς προς τον Δία, είχαν κατασκευάσει στις πλαγιές και τις σπηλιές του βωμούς για αρκετούς θεούς, θεότητες και νύμφες, όπως μας πληροφορεί ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας. Γι' αυτούς τους λόγους το βουνό είχε γίνει λατρευτικό κέντρο στην αρχαιότητα. Ένα από τα ιερά που υπήρχαν ήταν και το ιερό της Αφροδίτης, το οποίο διευκόλυνε τις στείρες γυναίκες να μείνουν έγκυοι.


ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΥΜΗΤΤΟΥ

Η λέξη είναι πανάρχαιη, όπως και η άλλη πιθανή ονομασία του, "Υμησσός".
Σύμφωνα με τον Ν. Νέζη, συγγραφέα και ορειβάτη, η λέξη Υμηττός προέρχεται από την προελληνική λέξη Ουμάιτ ή Ύμητ, που σήμαινε σκληρός, βραχώδης τόπος. Κατά κάποια άλλη εκδοχή, προέρχεται από διαδοχικές παραφθορές της λέξης θύμος (=θυμάρι). Θύμος - θυμέτ - υμέτ - Υμηττός.

Σ' ένα τούρκικο ταπί (κτηματικός τίτλος) του 1761 εμφανίζεται το βόρειο τμήμα του Υμηττού ως Ντελή Νταγ (Τρελοβούνι) και το νότιο τμήμα ως Καρά Νταγ (Μαυροβούνι).
Σ' ένα σιγίλλιο (εκκλησιαστικό έγγραφο) του 1782 το βουνό αναφέρεται ως Υμήττειον όρος.

Σήμερα έχει επικρατήσει η αρχαία ονομασία του, αυτή που αναφέρει και ο Παυσανίας στα "Αττικά" του: "...όρη δε Αθηναίοις εστί ... και Υμηττός".

Ο Υμηττός παλιά ονομαζόταν αλλιώς και «τρελλός». Οι εξηγήσεις διάφορες: Οι παλαιοί κάτοικοι της Κάτω Ιταλίας (Μεγάλη Ελλάδα) την λέξη Υμηττός την πρόφεραν Υματτός που απο παραφθορά έγινε Μάττο (τρελλός). Αργότερα οι Φράγκοι της Αθήνας ερμήνευσαν τον Μάττο στους ντόπιους ως Τρελλό. Άλλοι πάλι λέγανε πως οι μέλισσες που τρυγούσαν το θυμάρι στροβιλίζονταν σαν «τρελλές» στον αέρα, μεθυσμένες σαν από κάποιο δυνατό ποτό, γι' αυτό πήρε και το βουνό την ονομασία Τρελλός ή Τρελλοβούνι.
Γεγονός είναι πάντως ότι λόγω του ονόματος αυτού, κυκλοφορούσε παλαιότερα, σαν ανέκδοτο, πως οι Αθηναίοι πρέπει να είναι τελείως παλαβοί, διότι δεν θα μπορούσαν να είναι τίποτε άλλο οι άνθρωποι εκείνοι που ζουν σε μια πόλη στην οποίαν ο ήλιος ανατέλλει από τον Τρελλό και δύει στο Δαφνί (περιοχή δυτικά της Αθήνας)!

Εκτός από Τρελός, ο Υμηττός ονομάζεται και «Κούφιος» επειδή έχουν βρεθεί περισσότερα από 50 σπήλαια και βάραθρα (βλ. παρακάτω: Τα σπήλαια του Υμηττού).


Η ΦΥΣΗ

Ο Υμηττός στα αρχαία χρόνια δεν είχε πολλά δάση. Οι μόνες πράσινες εκτάσεις ήταν οι πευκόφυτες περιοχές στους πρόποδες του βουνού. Το υπόλοιπο μέρος του βουνού ήταν γεμάτο θάμνους και φρύγανα μέσα στα οποία ήταν και το φημισμένο θυμάρι του. Αυτό δίνει το χαρακτηριστικό άρωμα του μελιού που παράγουν οι μέλισσες που αφθονούν στο βουνό. Γι' αυτό και ο Υμηττός από την αρχαιότητα ακόμη είναι ξακουστός για το μέλι του.
Ο περιηγητής του 17ου αι. Ε.Τσελεμπί ανέφερε ότι το νερό και το μέλι του Υμηττού είναι μοναδικά.
Έγραψε ακόμα πως τα βότανά του θεραπεύουν σχεδόν όλες τις αρρώστιες.
Την ίδια εποχή, γιατροί απ΄ όλο τον κόσμο, έφταναν στον Υμηττό για να μαζέψουν βότανα, πληρώνοντας αρκετό φόρο τον χρόνο στον σουλτάνο.
Μετά την επανάσταση του 1821 και την Απελευθέρωση, οι Τούρκοι αγάδες που καλλιεργούσαν κτήματα και περιβόλια στις πλαγιές του βουνού τα εγκατέλειψαν, με αποτέλεσμα αυτά να ερημώσουν και να επανέλθει στην περιοχή η άγρια βλάστηση.
Στα νεότερα χρόνια το κόψιμο των δέντρων στην διάρκεια της κατοχής για καυσόξυλα από τους ταλαιπωρημένους τότε Αθηναίους και οι διάφορες καταστροφικές πυρκαγιές που έχουν ξεσπάσει κατά καιρούς, οδήγησαν στην σημερινή - φτωχή σε δάση - εικόνα του βουνού. Παρ' όλα αυτά η φύση στο βουνό παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία: ο Υμηττός αποτελεί ένα πλούσιο οικοσύστημα με πάνω από 600 είδη φυτών. Η πανίδα του είναι εξ' ίσου πλούσια: υπάρχουν πάνω από 100 είδη πουλιών (το ¼ περίπου όλων των ειδών της Ελλάδας) και αρκετά είδη θηλαστικών, ερπετών, εντόμων, νυχτερίδων και αμφιβίων.
 

                                    η φύση, στον Υμηττό

Παλαιότερα ζούσαν και πολλά άγρια ζώα στον Υμηττό, όπως αρκούδες και αγριογούρουνα. Ακόμη πιο παλιά, ζούσαν λιοντάρια, δεινόσαυροι, μαμμούθ κι ένα άλλο είδος ζώων, τα ιππάρια, που οστά τους βρίσκονται έως σήμερα.

Στα παλιά χρόνια από τις πλαγιές του Υμηττού κατέβαιναν χείμαρροι και ποτάμια. Τα δύο σπουδαιότερα ήταν ο Ιλισσός και ο Ηριδανός, που οι κοίτες τους υπάρχουν ακόμη και τώρα.

Ο Ιλισσός, απλωνόταν γύρω από τους λόφους της Αθήνας, με πολλά δέντρα και λουλούδια στις όχθες του, σχηματίζοντας νησίδες και μικρούς καταρράκτες. Εκεί οι Αθηναίοι είχαν ιδρύσει ιερά στα αρχαία χρόνια και εκκλησίες στα βυζαντινά χρόνια, γι’ αυτό και θεωρούνταν ιερό ποτάμι.
Εκεί που σήμερα είναι η Γέφυρα της Αναστάσεως (στην σημερινή οδό Καλιρρόης), υπήρχε καταρράκτης με την περίφημη πηγή της Καλλιρόης, που έδινε νερό στους Αθηναίους. Το νερό της πηγής, εκτός από ύδρευση, χρησίμευε και για διάφορες τελετές καθώς και για λουτρό των κοριτσιών που έμελλε να παντρευτούν, γι' αυτό και λεγόταν "νυμφικόν ύδωρ".
Όπως μας αναφέρει ο Ηρόδοτος, οι Πελασγοί που κατοικούσαν στον Υμηττό, πολλές φορές κατέβαιναν από το βουνό και πείραζαν τις κοπέλες που πήγαιναν με τα σταμνιά τους στην βρύση.
Σύμφωνα με την μυθολογία, στις όχθες του Ιλισσού ο Βορρέας (μυθολογική προσωποποίηση του βόρειου ανέμου) βρήκε και άρπαξε με τις φτερούγες του την Ωρείθυια, μια από τις κόρες του μυθικού βασιλιά Ερεχθέα.

Το δεύτερο ποτάμι, ο Ηριδανός, πηγάζει κι αυτό από τον Υμηττό, στην περιοχή της Καισαριανής και χύνεται στην κοίτη του Ιλισσού. Ο Ηριδανός υπάρχει και σήμερα, αν και η ροή του σε όλο σχεδόν το μήκος της είναι υπόγεια. Στο ύψος της Καισαριανής, μέσα στον χώρο της Πανεπιστημιούπολης φαίνεται για λίγο διάστημα, μετά χάνεται, εμφανίζεται ξανά (μετά τις ανασκαφές για τα έργα του ΜΕΤΡΟ) στον σταθμό "Μοναστηράκι" όπου και εκτίθεται ένα μικρό τμήμα του μαζί με ένα πολύ μικρό κομμάτι της αρχαίας Αθήνας, μετά ξαναχάνεται και εμφανίζεται για τελευταία φορά στον αρχαιολογικό χώρο του νεκροταφείου του Κεραμεικού. Από εκεί και μετά ρέει υπόγεια μέχρι τις εκβολές του στον Ιλισσό.
Ο Ηριδανός δεν θεωρούνταν σπουδαίο ποτάμι. Τα νερά του ήταν ακάθαρτα και δεν τα έπιναν ούτε τα ζώα.

Ο Υμηττός είχε και πολλές πηγές που θεωρούνταν στην αρχαιότητα θαυματουργές και ιαματικές. Μια από αυτές, ήταν και η Καλλοπούλα ή Γαλοπούλα, ένα τέταρτο της ώρας πεζοπορία από την Καισαριανή. Το νερό της εθεωρείτο θαυματουργό διότι χάριζε "ευτεκνία" στις Αθηναίες. Την πηγή είχε επισκεφθεί μέχρι και η βασίλισσα Αμαλία (που όπως ξέρουμε, δεν μπορούσε να κάνει παιδιά). Στα κατοπινά χρόνια, το ίδιο νερό έπιναν και οι κοπέλες της Αθήνας, όπως μας λέει ένα δημοτικό τραγούδι:
"Της Καλλοπούλας το νερό λένε πως έχει βδέλλες
μα κείνο βδέλλες δεν έχει, μόν' όμορφες κοπέλες".


                         πηγή του Κριού

Στην ίδια τοποθεσία βρισκόταν στην αρχαιότητα ένα πελασγικό χωριό, το "Πήρα", στην άκρη του οποίου υπήρχε ένα υδροθεραπευτήριο που είχε ιδρύσει κάποιος Κύλλος, για γυναίκες που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν. Στο ίδιο μέρος επίσης, σύμφωνα με την μυθολογία, ο θεός Ήφαιστος άπλωσε τα μουντζουρωμένα χέρια του και έπιασε την θεά Αθηνά. Η θεά τότε πήρε ένα μάλλινο ύφασμα, σκουπίστηκε και το πέταξε στο χώμα. Από το ύφασμα και το χώμα γεννήθηκε ο Εριχθόνιος που το όνομά του σήμαινε μαλλί και χώμα (έριον και χθων).
( Ο Εριχθόνιος ήταν μυθικός βασιλιάς της Αθήνας, μισός άνθρωπος και μισός φίδι. Ήταν αυτός που τοποθέτησε το ιερό ξόανο (ξύλινο άγαλμα) της Αθηνάς σε ναό αφιερωμένο στη θεά (στους κλασικούς χρόνους φυλασσόταν στο Ερέχθειο) και ίδρυσε γιορτή προς τιμήν της, τα Αθήναια, τα οποία αργότερα, όταν ο Θησέας ένωσε όλους τις αθηναϊκούς δήμους σε έναν, μετονομάστηκαν σε Παναθήναια.)

Ένα άλλο θαυματουργό νερό του Υμηττού, βρίσκεται κοντά στο εκκλησάκι της Αναλήψεως, στην περιοχή της Καισαριανής. Σύμφωνα με μια παλιά χριστιανική παράδοση, κάθε χρόνο, στην γιορτή της Αναλήψεως, ένα περιστέρι κατεβαίνει από τον ουρανό και ταράσσοντας το νερό με τα φτερά του το κάνει θαυματουργό. Κάποιος που είναι άρρωστος, αρκεί να βρέξει με το νερό αυτό το αρρωστημένο σημείο του σώματός του για να γίνει καλά.
Αυτή η παράδοση έδωσε την αφορμή στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη να γράψει το διήγημα "Το θαύμα της Καισαριανής".

Άλλες γνωστές πηγές του Υμηττού είναι της μονής Καισαριανής, των μονών Αστερίου και Καρέα, του προφήτη Ηλία, κλπ.


ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΤΟΥ ΥΜΗΤΤΟΥ

Εκτός όμως από τα ποτάμια του ο Υμηττός έχει και πολλά σπήλαια (περίπου πενήντα) στις δασωμένες πλαγιές του.
Τα κυριότερα απ' αυτά είναι:


1. Το ''σπήλαιο του Πάνα''

                      

Βρίσκεται τρία τέταρτα μακριά από την σημερινή Βάρη, σ' ένα ύψωμα που λέγεται "Κρεβάτι", 290 μ. υψόμετρο. Είναι ένα σπήλαιο σταλακτιτών με δυο αίθουσες. Οι βράχοι είναι λαξευμένοι και σχηματίζουν διάφορες φιγούρες. Εκεί μέσα λατρεύονταν ο Πάνας, ο θεός Απόλλων και οι Νύμφες, όπως μας λέει μια επιγραφή που βρέθηκε μέσα στη σπηλιά.


2. Το σπήλαιο του Λιονταριού,

στην βορειότερη κορυφή του Υμηττού, πάνω από τα Γλυκά Νερά. Στο εσωτερικό του οι σπηλαιολόγοι ανακάλυψαν απολιθώματα ενός λιονταριού. Πιθανόν να αποτελούσε καταφύγιο των τελευταίων λιονταριών της Αττικής.


3. Το σπήλαιο της Παιανίας, το ''Κουτούκι'' όπως το λένε σήμερα.

       
     Άποψη του Υμηττού από τον κάμπο των μεσογείων                                      Το εσωτερικό του σπηλαίου
Το σπήλαιο, βρίσκεται στο τέρμα του δρόμου, πάνω στο βουνό. 

Βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του Υμηττού, πάνω από την Παιανία, την πατρίδα του μεγαλύτερου ρήτορα της αρχαιότητας, του Δημοσθένη.
Είναι ένα αξιόλογο σπήλαιο στολισμένο με πολύχρωμους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, και το μόνο τουριστικά αξιοποιημένο από τα σπήλαια του βουνού. Ανακαλύφθηκε τυχαία το 1928 άπό έναν βοσκό, όταν έπεσε μέσα από μια τρύπα ένα από τα κατσίκια του.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο σπήλαιο κατοικούσε ένα λιοντάρι φοβερό που κατέβαινε από το βουνό και καταβρόχθιζε τους χριστιανούς που πήγαιναν να τιμήσουν τον Άγιο Νικόλαο, στο εκκλησάκι του. Ο Άγιος Νικόλαος μία μέρα το μαρμάρωσε και από τότε το λιοντάρι βρίσκεται μαρμαρωμένο έξω από το εκκλησάκι, χωμένο μες στο χώμα.


4. Το σπήλαιο "Αστέρι''

 
στις δυτικές πλαγιές του, βόρεια της ομώνυμης μονής Αστερίου, γνωστής και ως μονή των Ταξιαρχών.
Είναι ένα σπήλαιο - βάραθρο, πολύ δύσκολο για κατάβαση. Η εξερεύνησή του άρχισε το 1938 και ολοκληρώθηκε το 1943.


ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΥΜΗΤΤΟΥ

1. Μονή Καισαριανής



Είναι χτισμένη μέσα σε δασωμένη χαράδρα του Υμηττού, γεμάτη από πεύκα, πλατάνια και λεύκες στη θέση του αρχαίου πελασγικού χωριού "Πήρα" (βλ. παραπάνω: Η φύση) και αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Στην ίδια τοποθεσία υπήρχαν στην αρχαιότητα ναοί της Δήμητρας και της Αφροδίτης. Ο ναός οικοδομήθηκε - μάλλον - τον 11ο αιώνα πάνω στα θεμέλια παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου - 6ου αι. μ.Χ. Ο νάρθηκας του ναού και το παρεκκλήσιο του Αγ. Αντωνίου προστέθηκαν αργότερα, την περίοδο της τουρκοκρατίας.

Ήταν ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια της περιοχής και σημαντικό πνευματικό κέντρο με αξιόλογη βιβλιοθήκη, η οποία δυστυχώς καταστράφηκε κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Εκεί, εκτός των άλλων, είχαν διδάξει ο Γρηγόριος ο Γεμιστός (ή Πλήθων) και ο Θεοφάνης Καβαλλάρης, σπουδαίοι Διδάσκαλοι του Γένους.
Υπήρξε επίσης και καταφύγιο των κατατρεγμένων από τους Τούρκους χριστιανών στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Στην είσοδο του μοναστηριού ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την Ανάληψη (αγίασμα) καθώς και την πηγή του Κριού.
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα μ.Χ και είναι βασισμένες πάνω στην Κρητική ζωγραφική καθώς και στη ζωγραφική του Αγίου όρους.

Για το όνομα του μοναστηριού υπάρχουν πολλές γνώμες:
α) πήρε το όνομά της από μια έπαυλη του Ιουλίου Καίσαρα που υπήρχε εκεί,
β) ιδρύθηκε από κάποιον Καίσαρα, αυτοκράτορα δηλαδή, του Βυζαντίου,
γ) ο αφιερωτής ηγούμενος λεγόταν Καισάριος,
δ) η εικόνα της Παναγίας είχε μεταφερθεί από την Καισάρεια της Μ. Ασίας.
Οποιαδήποτε εκδοχή και να είναι σωστή, το όνομα "Καισαριανή" έχει επικρατήσει και σώζεται έως σήμερα.


2. Μονή των Ταξιαρχών

              

Βρίσκεται πιο πάνω από την μονή Καισαριανής. Είναι γνωστή και ως μονή Αστερίου, όνομα που πήρε, όπως λέγεται, από τον Όσιο Λουκά τον Στειριώτη, ιερομόναχο που ήρθε στην Αθήνα το 920 μ.Χ.
Η Μονή αυτή χτίστηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ. και διατηρείται ατόφια έως σήμερα. Οι εσωτερικές επιφάνειες του ναού φέρουν τοιχογραφίες του 16ου αι. Σύμφωνα με τις πηγές, ήταν μετόχι της μονής Καισαριανής.
Στα χρόνια της ενετοκρατίας στην Αθήνα προστέθηκε ένας δεύτερος μικρός ναός (1687). Γι' αυτό οι ντόπιοι έλεγαν το μοναστήρι και Φραγκομονάστηρο.


3. Μονή Αγίου Γεωργίου

Βρίσκεται κοντά στο νεκροταφείο του Βύρωνα. Στις πηγές αναφέρεται ως μετόχι της μονής Καισαριανής και, προφανώς, χτίστηκε αργότερα απ' αυτήν.
Είναι γνωστή και ως μονή Κουταλέα, ή Κουταλά. Σύμφωνα με το μύθο πήρε το όνομά της από έναν άθλο του Ηρακλή. Αντίθετη άποψη εκφράζει ο ιστορικός Α. Κ. Ορλανδός (1887 - 1979) ο οποίος υποστηρίζει ότι η ονομασία της προέρχεται από την παλιά και γνωστή οικογένεια των Κουταλάδων.
Αν και έχουμε ελάχιστες πληροφορίες για την μονή αυτή, φαίνεται πως είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ναό και από την αρχαιότητα λειτουργούσε ως χώρος θρησκευτικής λατρείας.


4. Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου

Λέγεται και μονή του Άη Γιάννη του Κυνηγού, επειδή παλιά αντάμωναν εκεί οι κυνηγοί της Αθήνας για να κυνηγήσουν ορτύκια και τρυγόνια, την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Βρίσκεται λίγο πιο πάνω από την συνοικία της Καισαριανής και πιθανόν ιδρύθηκε τον 11ο αι. Αρχιτεκτονικά μοιάζει με τα υπόλοιπα μοναστήρια του Υμηττού. Η μονή αυτή λειτουργεί μέχρι και σήμερα ως μοναστική κοινότητα.


5. Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στον Καρέα

Βρίσκεται κοντά στον συνοικισμό του Καρέα. Ιδρύθηκε πιθανόν στα βυζαντινά χρόνια πάνω στα ερείπια αρχαίου ιερού του Απόλλωνα.
Από το παλαιό μοναστηριακό συγκρότημα διατηρούνται σήμερα μόνο το Καθολικό, το μεγαλύτερο τμήμα της διώροφης νοτιοανατολικής πτέρυγας των κελιών κι ένα μικρό ισόγειο κτίσμα της βορειοδυτικής πλευράς.
Κατά τον 18ο αι. η μονή ήταν μετόχι της σημερινής μονής Πετράκη, στην Αθήνα (ο ιδρυτής τής μονής Πετράκη, ο μοναχός Πέτρος Παπασταμάτης ή Παρθένιος, ήταν μοναχός στην μονή του Καρέα).
Η μονή του Καρέα ήταν από παλιά γνωστή για το ιαματικό νερό της.
Εκεί κοντά υπάρχει και η τοποθεσία Κακόρεμα, όπου μπορεί ακόμα κανείς να δει τα λατομεία των αρχαίων Ρωμαίων.

(Επειδή, όπως φαίνεται, υπάρχουν πολλοί που έχουν την ίδια αγάπη προς τον Υμηττό, σαν και μας,
δείτε μερικές ωραίες φωτογραφίες του Υμηττού, από την ιστοσελίδα: http://www.geocities.com/hengeo/Ymhttos.htm.)

ΤΕΛΟΣ

(Ομαδική εργασία, Στ΄ τάξη, 2007-'08)